Praca spawacza wymaga najwyższej uwagi i staranności, aby uniknąć wypadków. Zagrożenia są wielorakie i dotyczą nie tylko bezpośrednich oparzeń. Oczywiście ważne jest noszenie kombinezonu chroniącego przed cofaniem się płomienia, ale trzeba również chronić się przed zagrożeniami związanymi z promieniowaniem, jak również przed różnego rodzaju oparami chemicznymi zawartymi w dymach spawalniczych. Poniżej znajdują się wszystkie wskazówki, które pozwolą skuteczną ochronę niezależnie od tego, czy jest się profesjonalnym spawaczem, czy amatorem.
Zagrożenia związane ze spawaniem bez zabezpieczenia przed ogniem i odpryskami metali
W przypadku pracowników zatrudnionych przy spawaniu, rzemieślników prowadzących własną działalność gospodarczą lub osób prywatnych wykonujących prace spawalnicze w domu, ryzyko jest trzykrotnie większe, jeśli nie zastosuje się ubrań trudnopalnych i z zabezpieczeniem przed łukiem elektrycznym.
- Ryzyko poparzenia
Ryzyko poparzeń jest pierwszym zagrożeniem, które przychodzi na myśl w odniesieniu do spawania. Podczas pracy z lutownicą można się poparzyć albo samym urządzeniem, albo rozgrzewanym metalem. Wystarczy wykonać niekontrolowany ruch. Równie niebezpieczne są odpryski metalu.
Spawacz jest narażony nie tylko na oparzenia, lecz także na zranienia i przekłucia w przypadku odprysków.
- Ochrona oczu
Ciepło i promieniowanie UV powstające podczas procesu spawania są szkodliwe dla oczu, o które trzeba szczególnie zadbać. Uszkodzenia siatkówki mogą prowadzić do przewlekłych dolegliwości czasami z nieodwracalnymi skutkami.
- Ochrona przed oparami
Podczas spawania powstają opary, które mogą być drażniące, a nawet toksyczne. Jeśli układ oddechowy ulegnie uszkodzeniu, spawacz jest narażony na choroby przewlekłe, takie jak astma czy niektóre formy chorób płuc. Żelazica jest najczęstszą chorobą, jeśli zabraknie odpowiedniej ochrony. Jest to pylica płuc spowodowana długotrwałą ekspozycją na działanie cząstek żelaza lub tlenków żelaza.
Jak uchronić się przed zagrożeniami związanymi ze spawaniem
- Odzież dla spawaczy
Odzież spawacza musi być zaprojektowana tak, aby zabezpieczała przed łukiem elektrycznym oraz nieoczekiwanym kontaktem z płonącymi elementami. Oznacza to, że kombinezon musi być żaroodporny, ognioodporny i odporny na cząstki metalu, które mogą być wyrzucane z dużą siłą.
Strój musi być zatem wykonany z bawełny ognioodpornej lub z materiału włókienniczego spełniającego określone wymogi. Może składać się z dwóch części – spodni i bluzy – i musi być zgodne z normami ISO 11611 klasy 1 lub 2 w zależności od rodzaju spawania (MIG, MAG, TIG itd.) oraz ISO 11612 w części dotyczącej ciepła i płomieni. Skórzany fartuch spawacza nakładany jest na wierzch ubrania, aby wzmocnić ochronę kombinezonu.
Szczególnie narażone są ręce spawacza. Dlatego musi on nosić skórzane rękawice z mankietem (zakrywającym przedramię), z wewnętrzną wyściółką odporną na ciepło.
Spawacz nie może zaniedbać ochrony stóp. Buty spawalnicze mają wysoką cholewkę i izolacyjną podeszwę. Ze względów bezpieczeństwa nie mogą być sznurowane i muszą dać się szybko zdjąć.
- Kask i maska do ochrony twarzy
Twarz musi być w pełni zasłonięta przez kask z okularami, które filtrują promienie świetlne. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy spawacz musi być również wyposażony w maskę, która odfiltruje potencjalnie toksyczne opary.
Normy europejskie dotyczące kasków i okularów to EN 169 i EN 175.